Vườn sầu riêng hữu cơ đầu tiên được cấp chứng nhận đạt chuẩn hữu cơ tại huyện Cẩm Mỹ (Đồng Nai) có quy mô rộng 3,3ha của ông Trần Quang Hiệp. Ông là thế hệ đi tiên phong trồng giống sầu riêng đặc sản mang thương hiệu DONA. Đây là giống sầu riêng đặc sản của Đồng Nai, cho trái chất lượng ngon, nhiều năm trước đã xuất khẩu vào thị trường Hoa Kỳ.
20 năm bền bỉ trồng sầu riêng đạt chuẩn hữu cơ
Không chỉ là một tỷ phú nông dân trồng sầu riêng, ông Trần Quang Hiệp còn là tổ trưởng Tổ hợp tác (THT) Cây sầu riêng xã Xuân Quế. Hiện THT đang khai thác vùng sầu riêng diện tích khoảng 60ha chủ yếu trồng sầu riêng DONA đã chuyển đổi sang sản xuất hữu cơ với định hướng xây dựng vùng chuyên canh đạt chuẩn hữu cơ để xuất khẩu đi các thị trường lớn.
Gắn bó với cây sầu riêng đặc sản mang thương hiệu riêng của tỉnh Đồng Nai từ 20 năm nay, ông Trần Quang Hiệp cho biết, từ khi bắt đầu xuống giống, ông đã có ý thức trồng sầu riêng an toàn, ưu tiên sử dụng phân bón hữu cơ, thuốc sinh học cho vườn cây để bảo vệ sức khỏe bản thân và gia đình. Đây là thuận lợi rất lớn để chuyển đổi vườn sầu riêng theo tiêu chuẩn sản xuất hữu cơ. Và đến nay, vườn sầu riêng 20 năm tuổi của ông đã được cấp nhận.
Tuy nhiên, để có được kết quả này là cả một chặng đường kiên trì, bền bỉ bởi ông phải đối mặt với rất nhiều khó khăn, thách thức nhất là gian đoạn đầu tiên. Ông Hiệp kể, ông bắt đầu sản xuất theo quy chuẩn hữu cơ của Việt Nam từ năm 2018, sản lượng sầu riêng giảm khoảng 20%, trong khi chi phí đầu tư lại tăng lên, người trồng phải tuân thủ chặt chẽ theo quy trình canh tác hữu cơ, nhất là mỗi ngày phải ghi nhật ký vườn trồng. Gần 5 năm kiên trì tuân thủ chặt chẽ theo tiêu chuẩn canh tác hữu cơ đã giúp vườn sầu riêng của gia đình ông đủ chuẩn được cấp chứng nhận hữu cơ vào năm 2023.
Theo ông Hiệp, chuyển đổi sang sản xuất theo chuẩn hữu cơ bước đầu có gặp khó khăn nhưng nếu kiên trì thực hiện thì nông dân sẽ đạt được nhiều lợi ích bền vững. Năm thứ 2 chuyển đổi, vườn sầu riêng của ông đã khôi phục lại năng suất như trước.
Ông Hiệp chia sẻ: “Làm theo cách truyền thống, đất bị thoái hóa, nhiễm độc và chết dần. Tôi chuyển đổi sang canh tác hữu cơ vì muốn giữ được nguồn đất đai màu mỡ cho đời con, cháu. Canh tác hữu cơ giúp đất khỏe, cây khỏe và đặc biệt là sức khỏe của người trồng và người tiêu dùng được bảo vệ”.
Tuy nhiên, những người trồng sầu riền hữu cơ như ông Hiệp vẫn đang phải chịu nhiều thua thiệt. Hiện sầu riêng hữu cơ bán ra thị trường chưa có mức chênh lệch nhiều so với sầu riêng sản xuất truyền thống. Nhưng nhờ năng suất tốt, chất lượng ngon nên gia đình ông vẫn đạt lợi nhuận cao. Hiện THT đã có doanh nghiệp đặt vấn đề nhân rộng diện tích và bao tiêu sầu riêng hữu cơ xuất khẩu đi các thị trường Hoa Kỳ, châu Âu.
Nâng tầm đẳng cấp sầu riêng trên thị trường xuất khẩu
Hiện nay, cây sầu riêng đang đem lại hiệu quả kinh tế cao và được các địa phương ở Nam Bộ, Tây Nguyên mở rộng diện tích rất nhanh. Trong nhận thức của người trồng sầu riêng chỉ biết rằng loại trái cây vua đang được giá cao vì xuất khẩu sang Trung Quốc với số lượng lớn. Tuy nhiên, vấn đề chất lượng trái sầu riêng và các tiêu chuẩn xuất khẩu vẫn chau được nhà vườn coi trọng.
Bởi vậy, hướng phát triển sầu riêng hữu cơ của ông Trần Quang Hiệp và các thành viên THT Cây sầu riêng xã Xuân Quế là lộ trình bền vững để nâng tầm trái sầu riêng đặc sản của tỉnh Đồn Nai, nơi được ví như thủ phủ sầu riêng của miền Đông Nam bộ.
Tìm hiểu dược biết, sầu riêng DONA là giống đặc sản sầu riêng có tiếng nhất của Đồng Nai do Công ty CP Phát triển công nghệ sinh học (DONA Techno) tại TP.Long Khánh nghiên cứu, đưa ra thị trường và đã được đưa vào bộ giống quốc gia. Giống sầu riêng này có nhiều đặc trưng nổi trội như: hạt lép, cơm dày và khô ráo, có thể tách hạt khỏi phần thịt quả mà không dính tay, vị ngọt đậm đà. Trái sầu riêng DONA có hình thức bắt mắt với phần vỏ có gai to đều, vỏ xanh và mỏng, kích cỡ trái lớn có thể đạt hơn 10kg/trái.
Chính nhờ chất lượng ngon và những ưu điểm trên, sầu riêng DONA đã xuất khẩu tốt vào thị trường Hoa Kỳ từ nhiều năm trước. Hiện thương hiệu sầu riêng DONA không chỉ được đăng ký sở hữu trí tuệ ở Việt Nam mà cả ở nhiều nước trên thế giới.
Theo ông Nguyễn Hồng Phong – Phó chủ tịch UBND xã Xuân Quế cho biết, với thổ nhưỡng đất đỏ rất phù hợp cho cây sầu riêng phát triển nên xã đã xác định sầu riêng là cây chủ lực của địa phương. Đến nay, toàn xã có hơn 300ha trồng sầu riêng, trong đó hơn 60% diện tích là trồng giống sầu riêng DONA.
Theo chủ trương đột phá phát triển nông nghiệp hữu cơ của tỉnh, huyện, xã Xuân Quế đã chủ động triển khai chính sách riêng khuyến khích làm nông nghiệp hữu cơ trên địa bàn. Trong đó, THT Cây sầu riêng xã Xuân Quế được chọn làm mô hình điểm, được hỗ trợ 100% kinh phí làm chứng nhận hữu cơ. Mô hình sản xuất thành công của ông Hiệp sẽ thuyết phục các thành viên khác nhân rộng diện tích sầu riêng hữu cơ trên địa bàn xã.
Ông Phong cho biết thêm, trước đây các thành viên trong THT chủ yếu bán sầu riêng cho thương lái nên giá cả không ổn định, đầu mùa giá có thể cao nhưng đến cuối mùa thì bà con phải bán giá rẻ nên thua lỗ. Vài năm trở lại đây, THT ký kết với doanh nghiệp thu mua chế biến xuất khẩu nên giá được ổn định và được đảm bảo đầu ra.
Với việc được công nhận đạt chuẩn hữu cơ cho vườn sầu riêng 3,3ha không chỉ là niềm tự hào của ông Trần Quang Hiệp mà cũng là niềm vui của chính quyền và người dân xã Xuân Quế nơi có tới 300ha sầu riêng. Sầu riêng hữu cơ đã cho thấy những giá trị vượt trội khi năng suất cao, đủ tiêu chuẩn xuất khẩu vào thị trường khó tính. Đây cũng là cách nâng tầm trái sầu riêng để nâng cao sức cạnh tranh trên thị trường xuất khẩu.
