Vụ đông xuân 2020, ông Dương Xuân Quả ở xã Phú Xuân, huyện Phú Tân, An Giang sử dụng vôi lân, sữa tươi và trứng gà thay thế thuốc bảo vệ thực vật phun cho lúa, đảm bảo quy trình sản xuất lúa hữu cơ.
Ông Quả bên cánh đồng lúa hữu cơ.
Công ty TNHH MTV công nghệ sau thu hoạch Dương Xuân Quả do ông Quả làm chủ tịch, chuyên sản xuất (SX) lắp ráp lò sấy lúa gạo cải tiến không trở mẻ công suất từ 2 – 80 tấn.Thời gian gần đây, ông Quả phát minh ra công nghệ sấy gạo sữa và đã đăng ký bảo hộ độc quyền. Hiện ông Quả mở rộng sang hoạt động SX và kinh doanh gạo sữa với thương hiệu là Gạo sữa Dương Xuân Quả.
Vụ đông xuân 2019 – 2020, ông trồng 8 ha ruộng của gia đình và hợp đồng với nông dân bên ngoài SX 40 ha. Tương lai sẽ mở rộng diện tích trồng thêm khi thị trường tiêu thụ gạo sữa phát triển.
Về quy trình trồng trọt, ông hạn chế sử dụng phân bón hóa học và thuốc bảo vệ thực vật. Về chất dinh dưỡng, ông áp dụng chủ yếu là vôi lân Địa Long. Sản phẩm này chứa nhiều nguyên tố trung lượng và vi lượng, có các vi sinh vật cố định đạm và phân giải lân. Vôi lân Địa Long được bón với mức 690 kg/ha.
Ngoài ra, ông còn phun trên lá hai lần lúc 10 ngày sau cấy và 45 ngày sau cấy gồm nước vôi lân Địa Long pha với trứng gà và sữa Vinamilk. Theo ông Quả, kỹ thuật phun khá đơn giản, chỉ cần 4 lít vôi lân Địa Long pha với 2 quả trứng gà và 2 bịch sữa bò Vinamilk vào bình 24 lít phun cho 1 công lúa.
Mô hình trồng lúa an toàn của ông Quả được cấy toàn bộ bằng tay, có sử dụng thuốc trừ ốc đầu vụ, không sử dụng thuốc trừ cỏ, mà chỉ dùng nước ém cỏ cho chết. Chỉ 1 lần phun thuốc bảo vệ thực vật duy nhất để diệt sâu đục thân và bệnh đạo ôn lúc 60 ngày tuổi sau cấy.
Theo ông Quả, mô hình SX lần đầu tiên theo hướng trồng lúa an toàn khá mới mẻ đối với ông, nhưng mục đích cuối cùng để giảm chi phí, tăng lợi nhuận, bảo vệ sức khỏe và môi trường xung quanh nhằm để cho hạt gạo an toàn phục vụ người tiêu dùng.
Thời điểm này chưa thu hoạch nhưng nhìn trà lúa đỏ đuôi, nhiều bà con nông dân ở các tỉnh thành đồng bằng sông Cửu Long đến tham quan đồng ruộng có thể ước tính năng suất khoảng 1 tấn/công, tương đương so với những ruộng chung quanh canh tác theo biện pháp truyền thống có sử dụng phân thuốc hóa học.
Theo đánh giá của nhiều nông dân đến tham quan, học hỏi mô hình của ông Quả, SX lúa an toàn, trước mắt giảm giá thành từ 25 – 30% so với canh tác lúa truyền thống và được ông đứng ra bao tiêu với giá thu mua 6.500 đồng/kg. Với mức giá này, người canh tác sau khi trừ hết chi phí, mỗi công lãi từ 3 – 3,2 triệu đồng.
Ông Quả cũng đưa ra nhiều định hướng thiết thực để nông dân hợp tác như mở rộng thêm diện tích gieo trồng trong những vụ tới, để đáp ứng việc SX chế biến gạo sữa. Sản phẩm Gạo sữa Dương Xuân Quả đã được cấp bằng sáng chế độc quyền.
Đây là loại gạo đặc biệt từ giống OM 4900 có màu trắng trong, dài hạt. Khi được sấy đến ẩm độ thấp sẽ cho màu đục sữa (còn được xem là quy trình tách nước khỏi hạt gạo), trên thị trường hiện nay thương lái gọi là gạo sữa. Hạt gạo có mùi hương nhẹ. Đặc biệt tỏa mùi rất thơm khi nấu. Cơm dẻo, thơm, hạt cơm săn chắc, hương vị đậm đà hơn so với các loại gạo đặc sản khác và đặc biệt là vẫn dẻo cơm khi để nguội đến 24 giờ sau khi nấu.
PGS.TS. Dương Văn Chín, nguyên phó viện trưởng Viện lúa đồng bằng sông Cửu Long cho biết, SX lúa theo hướng hữu cơ là xu hướng tất yếu, mục đích cuối cùng là mang lại hiệu quả SX cao, bền vững, giảm chi phí, sản phẩm an toàn cho tiêu dùng và thuận lợi cho việc xuất khẩu. Tuy nhiên, hiện nay người nông dân làm ra sản phẩm hữu cơ bán giá không chênh lệch so với hàng hóa SX truyền thống. Vì thế chưa khích lệ người SX nông sản theo hướng hữu cơ…
